ORT022-Tersakan Gölü-Önemli Doğa Alanları Kitabı
Koruma Önceliği : Çok Acil
Alanın Değişimi : Gerileme (-2)
Yüzölçümü : 11961 ha Yükseklik : 920 m – 930 m
Boylam : 33,05ºD İl(ler) : Konya
Enlem : 38,58ºK İlçe(ler) : Cihanbeyli
Koruma Statüleri : Doğal sit alanı, özel çevre koruma alanı
Alanın Tanımı: Tuz Gölü’nün batısında yer alan ÖDA, Tersakan Gölü ve çevresindeki tuzcul subasar çayırları kapsar. Yeraltı suları ve yüzey akımlarıyla beslenen Tersakan Gölü’nün suları sodyum sülfatça zengindir. ÖDA, Yukarı Konya Kapalı Havzası (Tuz Gölü) sulak alan sisteminin bir parçasıdır. Tuz Gölü’yle hidrolojik açıdan ilişkili olan göl su seviyesinin çok yükseldiği zamanlarda Konya ana tahliye kanalı aracılığıyla sularını Tuz Gölü’ne boşaltır. İki göl birbiriyle ornitolojik açıdan da ilişkilidir. Tersakan, Tuz Gölü’nde üreyen bazı kuş türleri için önemli bir beslenme alanıdır. Alanın batısında yer alan Konya ana tahliye kanalıyla göl arasında geniş çamur düzlükleri uzanır.
Habitatlar: ÖDA, tuzlu göl yüzeyi, tuzcul subasar çayırlar ve bozkırlar, tarım alanları ve dar bir alanı kaplayan tatlı su bataklıklarından oluşur.
Türler: Bitki ve kuş türleri açısından önem taşıyan bir alandır. Alanda nesli tehlike altında olan dokuz bitki türü ÖDA kriterlerini sağlamaktadır. Bir kuşkonmaz türü olan Asparagus lycaonicus ise dünyada yalnızca bu alanda yaşamaktadır.
ÖDA, flamingo (Phoenicopterus ruber) ve ince gagalı martı (Larus genei) için Tuz Gölü Havzası’ndaki temel beslenme alanıdır. Turna (Grus grus), kılıçgaga (Recurvirostra avosetta) ve büyük cılıbıt (Charadrius leschenaultii columbinus) alanda önemli sayılarda ürer. Göl kış aylarında sakarcalar (Anser albifrons) için önemli bir geceleme yeridir.
Alan Kullanımı: Tersakan Gölü içindeki tuzlalarda Alkim şirketi tarafından sodyum sülfat üretimi yapılır. Doğu ve batıda bulunan tarım arazilerinde kuru tarım ve kimyon ekimi yapılır. Bunun yanında, ekim yapılmayan tarım alanları, bozkır ve çayırlarda ise koyun ve büyükbaş hayvan otlatılır.
Tehditler: Alan üzerindeki en ciddi tehdit Konya Kapalı Havzası’ndan tarımsal amaçlı aşırı su çekimidir. Bu durum son yıllarda gölün su rejimini olumsuz yönde etkilemekte ve tümüyle kurumasına neden olmaktadır.
Konya ana tahliye kanalı da Tersakan Gölü için önemli bir tehdittir. Konya şehir merkezi başta olmak üzere çevredeki yerleşim birimlerinin evsel ve endüstriyel atık sularının yanı sıra Konya Ovası’nın tarımsal kullanımdan dönen tarım ilaç ve gübreleriyle yoğun olarak kirlenmiş suları taşıyan ana tahliye kanalı, Tersakan da dahil olmak üzere Tuz Gölü Havzası’ndaki tüm göller için en önemli kirleticidir. Kanaldan Tersakan’a giren sular aynı zamanda gölün tuzluluk oranını düşürmektedir.
Endemik ve tehlike altındaki türleri barındıran alanda yapılan tarımsal faaliyetler ve aşırı otlatma bitki örtüsünü olumsuz etkilemektedir. Alanda yasadışı avcılık sürmektedir.
Koruma Çalışmaları: WWF-Türkiye tarafından 2004 yılında başlatılan “Konya Kapalı Havzası’nın Akılcı Kullanımına Doğru” adlı proje 2006 yılı içinde sonlanacaktır. Proje, Tersakan Gölü’nün de dahil olduğu Konya Kapalı Havzası’nın entegre yönetimini amaçlamaktadır. Özel Çevre Koruma Kurumu tarafından tüm özel çevre koruma alanını kapsayan “Koruma Alanları Sentezi” ve “Çevre Düzeni Planı Çalışmaları” yürütülmektedir.
Yerel İlgi Sahipleri: Özel Çevre Koruma Kurumu Başkanlığı; Çevre ve Orman Bakanlığı, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, Doğa Koruma Daire Başkanlığı; Konya Valiliği; Konya İl Çevre ve Orman Müdürlüğü; Gölyazı ve Sağlık Köyü Kültür Çevre Yardımlaşma Dayanışma Derneği (GÖLSAĞ); Konya Çevre Koruma ve Araştırma Derneği (KONÇED); TEKEL Genel Müdürlüğü; WWF-Türkiye; Tema Vakfı Konya Şubesi; Çekül Vakfı Konya Şubesi; Doğa Derneği.
Esra Altundarak, Murat Gülsaçan