DOG068-Mordağlar-Önemli Doğa Alanları Kitabı
Koruma Önceliği : İzlenmesi Gerekli
Alanın Değişimi : Aynı (0)
Yüzölçümü : 100640 ha Yükseklik : 1630 m – 3807 m
Boylam : 44,29ºD İl(ler) : Hakkâri, Van
Enlem : 37,77ºK İlçe(ler) : Başkale, Yüksekova
Koruma Statüleri : Yok
Alanın Tanımı: Van-Hakkâri sınırlarının kesişim noktası ile Türkiye-İran sınırı arasında kalan dağ silsilesidir. Alanın batı kısmındaki Esenyamaç, Büyük Dere ve Süphihane dereleri Nehil Çayı’na boşalır. Doğu kısmındaki Esendere Çayı ise İran topraklarına dökülür. Alanda, Nehil Çayı ve kolları derin vadiler oluşturur. Çorak arazilerle çevrili vadilerde yer yer sarp kayalıklar bulunur. Güvenlik ve zor yaşam koşulları nedeniyle alandaki insan nüfusu kısıtlıdır.
Habitatlar: Alan yüksek dağ bozkırları ve yer yer ova bozkırlarıyla kaplıdır. Arazi oldukça engebeli, çorak ve taşlıdır. Nehil Çayı’nın kollarında nehir kıyısı bitki örtüsü ince bir hat halinde uzanır.
Türler: Alan, 13 bitki taksonu için ÖDA kriterlerini sağlamaktadır ve bunlardan üçü Türkiye’ye endemiktir. Dünya dağılımı kısıtlı olan ve nesli tehlikedeki Crocus kotschyanus ssp. hakkariensis alandaki en nadir bitki taksonudur.
Mordağlar, dar yayılışlı ve nesli dünya ölçeğinde tehlikedeki Urmiye semenderinin (Neurergus crocatus) önemli yaşam alanlarından biridir.
ÖDA, aynı zamanda kelebek türleri için önem taşır ve dördü Türkiye’ye endemik sekiz tür için ÖDA kriterlerini sağlar. Özellikle çokgözlü Cilo mavisi (Polyommatus ciloicus) ve çokgözlü Hakkari çilllisinin Polyommatus dezinus dünyada yaşadığı nadir alanlardandır.
Alan Kullanımı: Alandaki temel insan faaliyeti hayvancılıktır.
Tehditler: Alanın batı sınırında Başkale Barajı’nın yapımı planlanmaktadır.
Koruma Çalışmaları: Bilinen bir çalışma bulunmamaktadır.
Yerel İlgi Sahipleri: Hakkâri Valiliği; Hakkâri İl ve Çevre Orman Müdürlüğü; Van İl ve Çevre Orman Müdürlüğü; Yüksekova Kaymakamlığı; Başkale Kaymakamlığı; Yüksekova İlçe Jandarma Komutanlığı; Başkale İlçe Jandarma Komutanlığı; Yedi Başak Derneği.
Dicle Tuba Kılıç