ORT023-Kulu Gölü-Önemli Doğa Alanları Kitabı
Koruma Önceliği : Çok Acil
Alanın Değişimi : Gerileme (-2)
Yüzölçümü : 2442 ha Yükseklik : 965 m – 1000 m
Boylam : 33,13ºD İl(ler) : Konya
Enlem : 39,08ºK İlçe(ler) : Kulu
Koruma Statüleri : Doğal sit alanı, özel çevre koruma alanı
Alanın Tanımı: Tuz Gölü’nün kuzeybatısında ve Kulu ilçe merkezinin beş kilometre doğusunda yer alır. ÖDA, hafif tuzlu sığ bir göl olan Kulu Gölü ile güneyindeki küçük bir tatlı su gölünden (Küçük Göl) ve bunların çevresindeki sulak alan ve bozkırlardan oluşur. Başlıca yüzey su girişi Kulu ilçe merkezinden geçerek göle batıdan bağlanan Kulu Deresi aracılığıyla olur, bunun dışında göle su sağlayan küçük pınarlar da vardır. Kıyı bitki örtüsü göle tatlı suyun girdiği noktalar dışında zayıftır. Küçük Göl’ün kıyısı yer yer sazlıklarla çevrilidir. Göldeki dokuz adadan bazılarında deniz kuşlarının önemli üreme kolonileri bulunur. Adaların çoğu ilkbaharda otlarla kaplanır. Göl çevresinde sulak çayırlar ve yavşan bozkırları uzanır.
Habitatlar: Alan, hafif tuzlu büyük bir göl ile onunla bağlantılı ve sazlıklarla çevrili tatlı bir gölden oluşur. Göllerin etrafında Orta Anadolu ova bozkırları ve kuru tarım alanları bulunur. Göl çevresinde özellikle derelerin göl ile buluştuğu noktalarda ince bir hat halinde sulak çayırlar görülür.
Türler: ÖDA, su kuşları için hem üreme hem de göç döneminde büyük önem taşır. Göldeki adalarda martı ve sumrular kalabalık koloniler oluştururken, ördekler genelde güneydeki tatlı su bölümünde kuluçkaya yatar. Kulu Gölü, nesli dünya ölçeğinde tehlike altındaki dikkuyrukların (Oxyura leucocephala) Türkiye’deki en önemli üreme alanlarından biridir.
Alanda üreyen ancak ÖDA kriterini sağlamayan kuşlar arasında kaşıkçı (Platalea leucorodia), bataklıkkırlangıcı (Glareola pratincola) ve karabaş martı (Larus ridibundus) bulunur. Alan, göç dönemlerinde kıyı kuşları için de önemli bir konaklama bölgesidir.
Alan Kullanımı: Göl çevresindeki bozkırlarda ve ıslak çayırlarda otlatma yapılır. ÖDA’da yer yer kuru tarım alanları bulunur. Kulu Gölü Ankara’daki kuş gözlemcileri tarafından yoğun olarak ziyaret edilir.
Tehditler: Alan üzerindeki en önemli tehdit, alanın su seviyesindeki düşüştür. Konya Kapalı Havzası’nın yeraltı ve yerüstü kaynaklarının aşırı tüketimi son yıllarda Kulu Gölü’nü de etkilemeye başlamıştır. 2006 yılında yoğun kar yağışına rağmen Kulu Gölü de neredeyse tümüyle kurumuştur. Su seviyesinin düşmesi sonucunda adalarla kara birbirine bağlanmıştır ve adalarda üreyen kuşların üreme başarısı olumsuz etkilenmiştir.
Diğer önemli bir tehdit, Kulu Deresi aracılığıyla göle ulaşan atık suların ve çöplerin yol açtığı kirliliktir. Küçük Göl çevresi özel çevre koruma alanı ve sit alanı olmasına karşın kaçak yapılaşma sürmektedir. Gölde kaçak avcılık da devam etmektedir.
Koruma Çalışmaları: Alanın tanınması için Kulu Belediyesi tarafından bir festival düzenlenmektedir. WWF-Türkiye tarafından 2004 yılında başlatılan “Konya Kapalı Havzası’nın Akılcı Kullanımına Doğru” adlı proje 2006 yılı içinde sonlanacaktır. Proje, Kulu Gölü’nün de dahil olduğu Konya Kapalı Havzası’nın entegre yönetimini amaçlamaktadır. Özel Çevre Koruma Kurumu tarafından tüm özel çevre koruma alanını kapsayan “Koruma Alanları Sentezi” ve “Çevre Düzeni Planı Çalışmaları” yürütülmektedir.
Yerel İlgi Sahipleri: Özel Çevre Koruma Kurumu Başkanlığı; Çevre ve Orman Bakanlığı, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, Doğa Koruma Daire Başkanlığı; Konya Valiliği; Konya İl Çevre ve Orman Müdürlüğü; Gölyazı ve Sağlık Köyü Kültür Çevre Yardımlaşma Dayanışma Derneği (GÖLSAĞ); Konya Çevre Koruma ve Araştırma Derneği (KONÇED); WWF-Türkiye; Tema Vakfı Konya Şubesi; Çekül Vakfı Konya Şubesi; Doğa Derneği.
Murat Gülsaçan