AKD039-Geyik Dağları-Önemli Doğa Alanları Kitabı
Koruma Önceliği : İzlenmesi Gerekli
Alanın Değişimi : Aynı (0)
Yüzölçümü : 251601 ha Yükseklik : 415 m – 2877 m
Boylam : 32,20ºD İl(ler) : Antalya, Konya, Karaman
Enlem : 36,97ºK İlçe(ler) : Akseki, Bozkır, Gündoğmuş, Hadim
Koruma Statüleri : Yaban hayatı geliştirme sahası
Alanın Tanımı: Geyik Dağları, Antalya’nın doğusundaki Taşeli Platosu’nda kuzeybatı-güneydoğu doğrultusunda uzanan sıradağlardır. Yüksek bir deve hörgücü görünümündedir. Gevne ve Ulugüney çayları Geyik Dağları’nın güney yamaçlarından doğar. Balcılar Çayı ve kolları alanın doğu sınırını oluşturur. Dağın kuzey yamaçları konumundan ötürü yaz aylarında da karlıdır. Alanda buzul oluşumları da bulunmaktadır. Bu dağ silsilesi Konya, Karaman ve Antalya illeri arasında bir sınır teşkil etmektedir. ÖDA’nın batı kısımları, Akdeniz Bölgesi’ndeki en nemli yaşam alanlarından birine ev sahipliği yapmaktadır. ÖDA çevresinde ziyaret alan mağaralar ve arkeolojik sit alanları vardır.
Habitatlar: ÖDA; Toros göknarı (Abies cilicica ssp. isauria), sedir (Cedrus libani) karaçam (Pinus nigra ssp. pallasiana), ardıç türleri (Juniperus sp.), kermes meşesi (Quercus coccifera) ormanları, maki toplulukları, kuru tarım alanları, yüksek dağ bozkırları ve çayırları ile kireçtaşı kayalıkları üzerindeki bitki topluluklarından oluşur. Alanda 1600–1700 metre yüksekliğe kadar iğneyapraklı ve yaprak döken ağaçlardan oluşan orman vejetasyonu yer almaktadır. Salamut Yaylası civarındaki sedir (Cedrus libani) ormanları dikkat çekici niteliktedir. Orman sınırının üstündeki bölgelerde ise yüksek dağ çayırları, Akdeniz dağ bozkırları, taşlık alanlar, kireçtaşı kayalıklar ve bunlara özgü bitki toplulukları bulunmaktadır.
Türler: ÖDA sahip oldukları bitki çeşitliliği nedeniyle son derece önemlidir. Alanda 97 bitki taksonu ÖDA kriterlerini sağlamaktadır. Bunlardan Alkanna oreodoxa, Arenaria mons-cragus, Centaurea pseudokotschyi, Chaerophyllum aksekiense, Kundmannia anatolica, Poa pseudobulbosa ve Prangos heyniae’nin bilinen dünya dağılımı Geyik Dağları’yla sınırlıdır. ÖDA’nın kuzeydoğu kısmında Akseki ilçesi yakınlarında yer alan Çimi Yaylası soğanlı bitkiler açısından oldukça önemlidir.
Alanda üreyen önemli kuş türlerinin başında sakallı akbaba (Gypaetus barbatus) ve gökkuzgun (Coracias garrulus) gelir.
Türkiye’ye endemik yünlü kaya uyuru (Dryomys laniger) önemli yaşam alanlarından biri olan ÖDA’da, nesli küresel ölçekte tehlike altında olan yabankeçisi (Capra aegagrus) üremektedir.
Nesli küresel ölçekte tehlike altında ve ülkemize endemik olan Lyciasalamandra atifi adlı semender türü de alanda yaşamaktadır.
Dar yayılışlı ve Akdeniz biyomuna özgü Pamfilya kertenkelesi (Lacerta pamphylica) alandaki önemli sürüngen türüdür.
Ülkemize endemik Sertavul çokgözlüsünün (Polyommatus sertavulensis) yanı sıra bölgesel ölçekte tehlike altında olan yalancı apollo (Archon apollinus), Anadolu zıpzıpı (Muschampia proteides) ve bavius (Pseudophilotes bavius) gibi kelebek türleri de alanda yaşamaktadır.
Alan Kullanımı: ÖDA’da ormancılık, geleneksel yaylacılık, arıcılık, az miktarda tarım ve ticari amaçlı bitki toplayıcılığı yapılmaktadır. ÖDA sınırları içinde arkeolojik öneme sahip yapılara yönelik olarak günübirlik turizm faaliyetleri yapılmaktadır. ÖDA ayrıca doğa gözlemcileri tarafından ziyaret edilmektedir.
Özellikle Çimi köyü ve yaylasının ülkemiz çiçek soğanı ticaretinde çok önemli bir yeri vardır. Toros Dağları’ndaki ticari toplamalar ilk olarak Çimi Yaylası’ndan yapılmıştır. Çimi köylüleri yaklaşık yüz yıldan beri doğadan kardelen toplamayı devam ettirmektedir.
Tehditler: ÖDA’nın güney sınırı içindeki Akdağ’da kış ve dağ sporlarına yönelik turizm faaliyetleri planlanmaktadır. Bu faaliyetlerin dağdaki bitki örtüsü ve yaban hayatını nasıl etkileyeceği bilinmemektedir.
Alanın kuzey kısmında Bozkır Barajı’nın yapımı planlanmaktadır. Barajın alanı nasıl etkileyeceği bilinmemektedir.
Özellikle Çimi Yaylası civarında yapılan soğanlı bitki sökümleri yıllık olarak belirlenen kotalara göre yapılması gerekirken çoğu zaman aşırı söküm yapıldığı bilinmektedir.
Koruma Çalışmaları: Soğanlı bitki sökümlerinin doğayı en az etkileyecek şekilde yapılması için yöre halkına yönelik eğitim çalışmaları yapılmıştır; bunlara devam edilmesi gerekmektedir. Bölgede yaban keçisinin korunması için Gündoğmuş Yaban Hayatı Geliştirme Sahası ilan edilmiştir.
Yerel İlgi Sahipleri: Antalya Valiliği; Konya Valiliği; Karaman Valiliği; Antalya İl Çevre ve Orman Müdürlüğü; Antalya İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü; Konya İl Çevre ve Orman Müdürlüğü; Karaman İl Çevre ve Orman Müdürlüğü; Akseki Belediyesi; Bozkır Belediyesi; Gündoğmuş Belediyesi; Hadim Belediyesi.
Esra Kartal, Yıldıray Lise