ORT038-Hürmetçi Sazlığı-Önemli Doğa Alanları Kitabı
Koruma Önceliği : Çok Acil
Alanın Değişimi : Gerileme (-2)
Yüzölçümü : 9592 ha Yükseklik : 1030 m – 1270 m
Boylam : 35,34ºD İl(ler) : Kayseri
Enlem : 38,72ºK İlçe(ler) : Kocasinan, İncesu, Hacılar
Koruma Statüleri : Yok
Alanın Tanımı: Hürmetçi Sazlığı, Kayseri’nin 13 kilometre güneybatısında Hacılar ve İncesu ilçelerinin sınırları içerisinde yer alır. Kuzeyinde Adana-Kayseri şehirlerarası yolu, güneyinde ise Erciyes dağ eteği yolu ile sınırlıdır. Alan Karsaz Ovası’nın bir parçasıdır. Önemli su kaynaklarını sazlığın güneyinde yer alan Vanvanlı Çayı ve Dokuzpınar oluşturur. Vanvanlı Çayı, Dokuzpınarla ve Sultansazlığı’ndan gelen drenaj kanalıyla Hürmetçi Sazlığı’nın kuzeybatısında birleşerek Karasu Çayı’nı oluşturur. Karasu Çayı sazlığın kuzeydoğusundan Hürmetçi Sazlığı’nı terk ederek Kızılırmak’a drene olur. En derin yeri 1 metre olan sazlığın derinliği ve yayılımı mevsimsel olarak değişir. Sazlığın hemen yanında bir organize sanayi bulunur.
1957 yılına kadar yarı kapalı bir havza olan Karasaz Ovası’nın tamamında sazlıklar bulunuyordu. 1957 yılında ovanın Karasu Çayı ile Kızılırmak’a drene edilmesi sonucunda günümüzde sazlık alanlar alanın kuzeydoğusunda sınırlı kalmıştır.
Habitatlar: Hürmetçi Sazlığı Önemli Doğa Alanı’nda sulak çayırlar, tatlı su göl aynası, sazlıklar, tuzcul bozkırlar, tepeler ve kısmen de tarım arazileri yer alır.
Türler: ÖDA, bir geven türü olan Astragalus cicerellus için öncelikli bir alandır.
Farklı ekosistemleri bir arada bulunduran Hürmetçi Sazlığı, kuşlar için Orta Anadolu’da henüz kurutulmamış önemli sulak alanlardan biridir. Nesli tükenmek üzere olan sürmeli kızkuşunun (Vanellus gregarius) ülkemizde düzenli konakladığı nadir alanlardan biridir. Hem göç hem de üreme döneminde kuşlar açısından zengin olan alanda, angıt (Tadorna ferruginea), saz delicesi (Circus aeruginosus) ve küçük akbalıkçıl (Egretta garzetta) yoğun olarak bulunmaktadır.
Alan Kullanımı: Hürmetçi Sazlığı çevresindeki sulak çayırlar ve toprak yapısı bölgede tarımdan çok hayvancılığın gelişmesini olanaklı kılmıştır. Bölgedeki geniş mera alanları başta camız (manda) olmak üzere büyük ve küçükbaş hayvanların otlatılması için kullanılır. Yaşamında suyun çok önemli bir yeri olan camız, Kayseri’de bulunan birçok sulak alanın kurumasıyla birlikte ekonomik geçim kaynağı olarak terk edilmiş olsa da Hürmetçi Sazlığı’nın çevresindeki köyler için önemini korumaktadır.
Hürmetçi Sazlığı çevresindeki yılkı atları belirli dönemlerde yakalanarak evcilleştirilmekte ve başta Kapadokya olmak üzere birçok turizm bölgesine satılmaktadır.
Tehditler: Yarı kapalı bir havza olan Karasaz Ovası, DSİ tarafından 1957 yılında Karasu Çayı’yla Kızılırmak’a drene edilmiştir. Ayrıca Kayseri I. Organize Sanayi Bölgesi içerisinde yer alan bazı fabrikaların atıkları arıtılmadan Hürmetçi Sazlığı’nı besleyen sulara karışmaktadır. Hürmetçi Sazlığı içerisinde yer alan karbondioksit fabrikası alandan yeraltı suyu çekmektedir.
Çevre ve Orman Bakanlığı, Kültür ve Turizm Bakanlığı ve Sanayi Ticaret Bakanlığı’nın da yer aldığı ilgili kamu kuruluşları, 11.11.2003 tarihinde Hürmetçi Sazlığı’nın bir kısmının da yer aldığı Kayseri I. Organize Sanayi Bölgesi İlave Alan Yer Seçimi’ni onaylamıştır. Bu yer seçimi sonucunda Kayseri I. OSB’nin batı sınırı Hürmetçi Sazlığı’nın mutlak korunması gereken alan sınırındadır. Kayseri Organize Sanayi Bölgesi Başkanlığı, Hürmetçi Sazlığı’nın mutlak koruma sınırları içerisinde kalan geniş bir alanı günümüzde de yeni sanayi tesisleri yapmak için, Çevre ve Orman Bakanlığı ve diğer ilgili kamu kuruluşlarından talep etmektedir.
Kayseri I. Organize Sanayi Bölgesi ve Büyükşehir Belediyesi Başkanlığı Kayseri-Niğde arasındaki şehirlerarası karayolunu yenileyerek Hürmetçi Sazlığı’nın içinden geçirmeyi planlamaktadır. Yeni şehirlerarası yolun etüt ve plan çalışmaları sürmektedir.
Koruma Çalışmaları: Çevre ve Orman Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü Sulak Alan Şube Müdürlüğü ve DoğaBel tarafından Temmuz 2004’te mutlak korunması gereken alanın sınırları çizilmiştir. 2006 yılında bu sınırlar Doğa Derneği’nin de desteğiyle güncellenmiş ve Ulusal Sulak Alan Komisyonu tarafından onaylanmıştır.
Yerel İlgi Sahipleri: Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü Sulak Alanlar Şube Müdürlüğü; Kayseri Valiliği; Kayseri İl Çevre ve Orman Müdürlüğü Doğa Koruma ve Milli Parklar Şube Müdürlüğü; Erciyes Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümü; Hürmetçi Köyü Muhtarlığı; DoğaBel Ulusal Doğa Koruma ve Belgeselleme Derneği; Doğa Derneği; ErKuş Erciyes Üniversitesi Kuş Gözlem Topluluğu.
Banu Kurtaslan, Mehmet Somuncu, Serkan Yılmaz