AKD073-Gavur Gölü-Önemli Doğa Alanları Kitabı
Koruma Önceliği : Acil
Alanın Değişimi : Gerileme (-2)
Yüzölçümü : 6654 ha Yükseklik : 475 m – 600 m
Boylam : 36,84ºD İl(ler) : Kahramanmaraş, Gaziantep
Enlem : 37,31ºK İlçe(ler) : Türkoğlu, Nurdağı
Koruma Statüleri : Yok
Alanın Tanımı: Gavur Gölü Kahramanmaraş’ın güneyindeki Sağlık Ovası’nda yer alır. Türkoğlu ile Nurdağı ilçelerini bağlayan karayolu alanın batısından geçer. Alanın doğusunda bozkırlarla kaplı tepeler kuzey ve güneyinde ise tarım alanları bulunur. ÖDA bir zamanlar sazlık ve bataklıklarla çevrili büyük bir göl iken, bugün kış aylarında su düzeyi yükselen mevsimsel bir sulak alandır. Göl sistemi Asi Nehri’ne tahliye edilerek büyük ölçüde tarım alanına dönüştürülmüştür ve alanın kuzeyi seddelerle çevrilidir.
Habitatlar: ÖDA; tarım alanları, mevsimsel göl yüzeyi, bataklık ve az miktarda sazlık alandan oluşur. Göl kış aylarında su tutar. Yaz döneminde ise kısmen kuruyarak yer yer sazlıklar içeren tarım alanlarına dönüşür.
Türler: Alan, ülkemize endemik ve küresel ölçekte tehlike altında bulunan Convolvulus germaniciae adlı bitki türü ile ÖDA kriterlerini sağlar.
Alanda uzunbacak (Himantopus himantopus), alaca balıkçıl (Ardeola ralloides) ve küçük balaban (Ixobrychus minutus) gibi su kuşları üremekte ve küçük karabatak (Phalacrocorax pygmeus) göç döneminde konaklamaktadır. Kurutma faaliyetleri gerçekleştirilmeden önce su kuşları için önemli bir kışlama alanı olan ÖDA, bu özelliğini büyük ölçüde kaybetmiştir. Gölde 1968’de dokuz yüz bin ve bir yıl sonra yüz bir bin su kuşu sayılmıştır.
Alan Kullanımı: Gölün kuruduğu yaz aylarında, tarım faaliyetleri gerçekleştirilmektedir.
Tehditler: Gavur Gölü 1970’lerde kurutulmuş bir göldür. Kurutma sonucu göl tabanında bulunan turbalıkların yanması söz konusu olmuş, bu sebeple göl tabanında çökmeler meydana gelmiştir. Çökmeler zaman zaman göllenmelere sebep olmuş ve TİGEM tarım arazileri bu göllenmeler sebebiyle su basmasıyla karşı karşıya kalmıştır. Günümüzde gerek TİGEM ve gerekse DSİ bu durumun önüne geçmek için çalışmalar sürdürmektedir. Son yıllarda derinliği 4-5 metreye ulaşan gölün kurutulması söz konusudur.
Koruma Çalışmaları: ÖDA’nın tekrar su tutma vasıflarını eskisi ölçüsünde kazanması amacıyla bazı resmi girişimler sürdürülmektedir. Alan kış ortası sukuşu sayımları kapsamında düzenli olarak izlenmekte ve bölgedeki kuş varlığının durumu takip edilmektedir.
Yerel İlgi Sahipleri: Kahramanmaraş Valiliği; Gaziantep Valiliği; Kahramanmaraş İl Çevre ve Orman Müdürlüğü; Gaziantep İl Çevre ve Orman Müdürlüğü; Türkoğlu Kaymakamlığı; Nurdağı kaymakamlığı; Türkoğlu Belediyesi; Nurdağı Belediyesi.
Bahtiyar Kurt